Η Μετάφραση των Εβδομήκοντα αποτελεί την σπουδαιότερη από τις πρώτες μεταφράσεις της Παλαιάς Διαθήκης και την πρώτη, στην ουσία, γραπτή μετάφραση από την εβραϊκή στην ελληνιστική κοινή γλώσσα. Συμβολίζεται στην ελληνική βιβλιογραφία ως Ο' (ο αριθμός εβδομήντα στον αλφαβητικό τρόπο αρίθμησης, δηλαδή «κατά τους εβδομήκοντα») και στην αγγλική βιβλιογραφία ως LXX (ο αριθμός εβδομήντα στον λατινικό τρόπο αρίθμησης, ή αλλιώς Septuaginta).
Σύμφωνα με την παράδοση, 72 Ιουδαίοι λόγιοι της Αλεξανδρείας της Αιγύπτου άρχισαν το έργο της μετάφρασης αυτής περίπου το 280 π.Χ. Αργότερα και χάριν συντομίας καθιερώθηκε ο αριθμός 70, κι έτσι προέκυψε η ονομασία 'Μετάφραση των Εβδομήκοντα'. Προφανώς, η μετάφραση αυτή ολοκληρώθηκε μέσα στο 3ο αιώνα π.Χ. κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Πτολεμαίου Β' του Φιλαδέλφου. Η γλώσσα της Μετάφρασης των Εβδομήκοντα ήταν η κοινή ελληνική που μιλιόταν στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου κατά τον 3ο και 2ο αιώνα π.Χ.
Σύμφωνα με το Σωτήριο Σ. Δεσπότη (αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών με γνωστικό αντικείμενο την ερμηνεία της Καινής Διαθήκης):
Για τη γένεση της μετάφρασης των Ο’ (Εβδομήκοντα) ως πρωταρχική πηγή χρησιμοποιείται η επιστολή του Αριστέα προς τον αδελφό του Φιλοκράτη (2ου αι. π.Χ.). Ο διευθυντής της βιβλιοθήκης του Μουσείου της Αλεξάνδρειας Δημήτριος Φαληρεύς εισηγήθηκε στον Πτολεμαίο Β’ τον Φιλάδελφο (285-247π.Χ.) να στείλει επιστολές στον αρχιερέα Ελεάζαρο προκειμένου 72 λόγιοι (6 από κάθε ισραηλιτική φυλή) να μεταφράσουν την Τορά στην Ελληνική. Ως αντάλλαγμα προτάθηκε η απελευθέρωση όλων των αιχμαλωτισθέντων Ιουδαίων υπό του Πτολεμαίου Λάγου/ Σωτήρος κατά τον πόλεμο της Γάζας, πράγμα το οποίο και έγινε.
Αυτή η μετάφραση αποτελούσε γεγονός που εορταζόταν κάθε χρόνο από τους Ιουδαίους της Αλεξάνδρειας, όχι μόνον γιατί αποτέλεσε την πρώτη παγκόσμια μετάφραση ενός έργου και μάλιστα τόσο εκτεταμένου στην επίσης αρχαιότερη lingua franka (παγκόσμια γλώσσα), την ελληνική, ούτε διότι τα ειλητάρια καταρχήν μόνον της Τορά, βρήκαν τη θέση που τους αρμόζει δίπλα στους 500.000 τόμους της ελληνικής Σοφίας, που φιλοξενούνταν στο Μουσείο της πολιτιστικής πρωτεύουσας του Κόσμου, της Αλεξάνδρειας, αλλά γιατί με το επίτευγμά τους οι 72 αυτοί μεταφραστές κατάφεραν να επιτύχουν τρεις βασικότατους στόχους:
α) Για τους ιουδαίους της διασποράς, οι οποίοι ζούσαν σε ένα συγκρητιστικό πολυπολιτισμικό περιβάλλον, η ακρόαση των Γραφής των πατέρων τους στην Κοινή καθομιλουμένη γλώσσα της εποχής τους σήμανε την ανακάλυψη των οικουμενικών και των άλλων μηνυμάτων αυτής. Σημειωτέον ότι το εβραϊκό κείμενο ήταν ‘γράμμα νεκρό’ όχι μόνο για τους κοσμοπολίτες ιουδαίους, αλλά ακόμα και για αυτούς που κατοικούσαν στη μητέρα γη και οι οποίοι γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο χρησιμοποιούσαν στη λατρεία τους αραμαϊκές μεταφράσεις (ταργκου- μείμ). Ιδίως για τους νέους Εβραίους, οι οποίοι είχαν γοητευτεί τόσο πολύ από την ελληνική κουλτούρα ώστε, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Φίλωνα (Νόμων Ιερών Αλληγ. ΙΙΙ,7 κ.ε.), αναζητούσαν λατρευτικά τη σωτηρία και τη θέωση στα ειδωλολατρικά Μυστήρια, η ακρόαση και η ανάγνωση των Γραφών και του κηρύγματος στην καθημερινή γλώσσα των ιδίων προφανώς σήμανε τη ‘λειτουργική αναγέννησή τους’. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται ακόμη μέχρι σήμερα σε ελληνικές ορθόδοξες ενορίες του εξωτερικού.
β) Ταυτόχρονα με την ανακάλυψη αυτή, η μετάφραση σήμανε και μια συγκλονιστική για το μέλλον της οικουμένης όλης αποκάλυψη. Με τη μετάφραση των ιερών κειμένων και την επιλογή των κατάλληλων όρων και εκφράσεων, οι Ο’ λόγιοι επέτυχαν να αποκαλύψουν στον ελληνιστικό περίγυρο τη μοναδική στην ιστορία του ανθρώπου θρησκεία που βασίζεται στην αποκάλυψη και τη διαθήκη ενός προσωπικού Θεού[8]. η απόδοση ιδίως του ‘ακοινώνητου’ προσωπικού ονόματος του Θεού Γιαχβέ (Σοφ.Σολομ.14,21) με το όνομα Κύριος είναι κατά τον J.Ziegler[9], η σημαντικότερη παράφραση στην ιστορία όλων των μεταφράσεων και μια πράξις μεγαλειώδης, αφού με αυτόν τον τρόπο παρουσιάστηκε ο Θεός του μικρού και παρεξηγημένου για αθεΐα και μισανθρωπία ισραηλιτικού γκέτο της Αλεξάνδρειας, ως ο κυρίαρχος Θεός της Ιστορίας και του Κόσμου. με την ανάγνωση της Τορά και το κήρυγμα επίσης στην Κοινή (δημοτική δηλ. γλώσσα της εποχής), η λατρεία της Συναγωγής δε γίνεται ελκυστική μόνο για τους νέους Εβραίους, αλλά και για τους Έλληνες, οι οποίοι ως φοβούμενοι τον Θεό ή προσήλυτοι συμμετέχουν σε αυτή. Με τη μετάφραση λοιπόν αυτή η μοναδική εξ αποκαλύψεως θρησκεία αποκαλύπτεται εκ νέου σε ολόκληρη την Οικουμένη. συντελείται η απεθνοποίηση ή, όπως αλλιώς έχει χαρακτηριστεί, η ελληνοποίηση ή επανοικουμενικοποίηση των ιουδαϊκών γραφών.
γ) Ο ίδιος Ιουδαϊσμός από μια τυπική θρησκεία με κέντρο το Ναό, τις θυσίες και το ιερατείο, παγιώνει πλέον ως πυρήνα του τη ‘λογική’ λατρεία της Προσευχής, όπως ονομαζόταν αρχικά το κτήριο της Συναγωγής, κάτι το οποίο αποτελεί ρηξικέλευθη καινοτομία στην λατρευτική ιστορία όλων των θρησκευμάτων. Μέσα σε αυτό το λατρευτικό περιβάλλον όπου κυριαρχούσε η ανάγνωση του Νόμου και η διδαχή των Εντολών γαλουχήθηκαν ο Παύλος και ο Στέφανος, οι οποίοι συνέλαβαν πρώτοι και μαρτύρησαν το οικουμενικό μήνυμα της διδαχής του Ιησού.
Η μετάφραση, λοιπόν, των εβδομήκοντα αποτέλεσε για τους κοσμοπολίτες ιουδαίους την κατεξοχήν εξήγηση του κηρύγματος των προφητών και ταυτόχρονα για τους Έλληνες την εισήγηση του μηνύματος αυτού σε έναν κόσμο ενοποιημένο μεν πολιτικά και γλωσσικά, αλλά διασπασμένο ψυχικά-υπαρξιακά. ... Η σημασία της μετάφρασης αλλά και του ευρύτερου κανόνα της ελληνικής Βίβλου γίνεται ακόμη μεγαλύτερη εάν τη θεωρήσει ως προπαρασκευαστικό στάδιο τόσο γλωσσικά όσο και θεολογικά της Κ.Δ.
Δεσπότης, Σωτήριος Σ., 2015, "Οι Μεταφράσεις της Αγίας Γραφής και η Χρήση τους στη Λατρεία", Αθήνα: Εκκλησία της Ελλάδος - Συνοδική Επιτροπή επί της Θείας Λατρείας και του Ποιμαντικού Έργου 2011 - 2015 [ηλεκτρονική μορφή άρθρου].
Πηγή: Wikipedia
ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΜΕΝΟ ΥΛΙΚΟ ΣΤΟ "ΕΝ ΛΟΓΟΙΣ"
"Ψαλτήριον" ... του Προφήτου Δαβίδ, απαγγελία των εκατόν πενήντα [150] ψαλμών από Αγιορείτη Μοναχό και από Μοναχές της Ι.Μ. Παντοκράτορος ΤΑΩ Πεντέλης, στην Ελληνική μετάφραση των 'Εβδομήκοντα'.