Το Ζωγράφειο Λύκειο ιδρύθηκε το 1893 στην Κωνσταντινούπολη, κοντά στη συνοικία Πέραν. Την εποχή, εκείνη υπήρχε έντονη ανάγκη δημιουργίας ελληνικών σχολείων, αφού ο ελληνικός πληθυσμός της Πόλης είχε φτάσει στην ακμή του . Το Ζωγράφειο Σχολείο είναι ένα από τα λίγα ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα που έχουν μείνει με συνεχή και αδιάλειπτη λειτουργία από τον 19ο αιώνα στην Κωνσταντινούπολη.
Η σχολή στην αρχή λειτουργούσε στο Σταυροδρόµι της Παναγίας και είχε πάνω από 800 µαθητές .Έτσι αποφασίστηκε να γίνει έρανος για να χτιστεί ένα καινούργιο και σύγχρονο εκπαιδευτικό ίδρυµα. Πολλοί ήταν εκείνοι που πρόσφεραν για το έργο αυτό, µε κορυφαίο τον µεγάλο ευεργέτη Χρηστάκη Ζωγράφο, ο οποίος είχε δωρίσει πάνω από 10.000 χρυσές λίρες της εποχής για την ανέγερσή του. Γι’ αυτό το σχολείο πήρε το όνοµά του. Το 1899 το Ζωγράφειο έδωσε τους πρώτους αποφοίτους του.
Το Ζωγράφειο Λύκειο γνώρισε πραγματική άνθηση, ιδίως πριν τα Σεπτεμβριανά του1955 αλλά και πριν τις απελάσεις του1964 . Οι μαθητές μόνο στο σχολείο αυτό ήταν πάνω από 350. Σήμερα όμως στα μητρώα του σχολείου είναι εγγεγραμμένοι 42 μαθητές, από τους οποίους οι 5 είναι Ελλαδίτες, οι 7 Ρωμιοί από την Αντιόχεια και 29 είναι Πολίτες. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος είναι απόφοιτος του Ζωγράφειου Λυκείου.
Το Ζωγράφειο είναι ένα από τα πέντε σχολεία που διακρίθηκαν για την τάξη και την οργάνωσή του και έλαβε τη λευκή σημαία από τα Υπουργεία Παιδείας και Υγείας της Τουρκίας. Το Ζωγράφειο Σχολείο, μέσα από την ιστορία και το έργο του, παραμένει ακόμα και σήμερα μια κοιτίδα του ελληνικού πολιτισμού, μια ζωντανή απόδειξη της μακρόχρονης εξέλιξης του ελληνικού πνεύματος ως γνήσιος συνεχιστής της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Το 2004 στην Αθήνα ιδρύθηκε ο σύλλογος «Φίλοι του Ζωγράφειου Λυκείου Κωνσταντινούπολης», στόχος του οποίου είναι η ανεύρεση πόρων για την ενίσχυση και την εύρυθμη λειτουργία του σχολείου. Ο ίδιος επίσης κάλυπτε τα έξοδα διατροφής και ένδυσης μαθητών φτωχών οικογενειών.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΜΕΝΟ ΥΛΙΚΟ ΣΤΟ "ΕΝ ΛΟΓΟΙΣ"
Εισήγηση της Βενετίας Κουτσού στο 6ο Διεθνές Μαθητικό Συνέδριο, «Ο Κωνσταντινουπολίτης Γιώργος Θεοτοκάς».